Ejdžizam i njegove zdravstvene posledice

Šta je to ejdžizam? Prema definiciji, ejdžizam se odnosi na stereotipe, predrasude i diskriminaciju usmerene prema drugim osobama ili prema sebi samima isključivo na osnovu starosti, odnosno zbog godina koje neka osoba ima. Iako ejdžizam nije jedini oblik stereotipizacije i diskriminacije nekoga, jedinstven je po tome što se ispoljava prema starijima od strane mlađih osoba koje će jednom i same biti starije. Osnova postojanja ejdžizma je zapravo široko rasprostranjeno mišljenje o postojanju mentalne i fizičke sporosti i slabije funkcionalnosti starijih ljudi.
Međutim, koliko ejdžizam šteti starijim ljudima koji su njemu izloženi, on ima negativan uticaj i na one osobe koje imaju ejdžističke stavove. U jednoj studiji su ispitani stavovi 660 osoba koje su imale 50 i više godina, a potom su praćeni sledećih 25 godina. Studija je pokazala su one osobe koje su imale pozitivne stavove o starenju živele čak 7,5 godina duže, u poređenju sa onima koji su imali negativne stavove [1].
Pokazalo se da odsustvo ejdžističkih predrasuda, osim što doprinosi dužem životu, povezani su i sa prevencijom niza bolesti. Praćenjem 400 ispitanika mlađih od 50 godina, pokazalo se da su oni koji su u mladosti imali negativne stereotipe o starenju, čak dva puta imali veću mogućnost nastanka neke kardiovaskularne bolesti kao što su srčani ili moždani udar. Pored toga, starije osobe (prosečne starosti 81 godinu), a kojima je iskazivano poštovanje bar jednom nedeljno tokom mesec dana i koji su bili pošteđeni ejdžističkih predrasuda drugih osoba, postizali su znatno bolje rezultate na testovima hoda, snage i ravnoteže, a njihovi rezultati su čak bili bolji i u odnosu na grupu starijih koja je redovno vežbala tokom šest meseci.
Zanimljiva je i da se pokazalo, da kod onih osoba koje su imale negativne stavove prema starijima u mladosti, kada su postali stariji došlo je do većih oštećenja hipokampusa (dela mozga koji je odgovaran za pamćenje), a imali su i veći broj moždanih plakova karakterističnih za Alchajmerovu bolest. Jedna studija je ispitivala zbog čega neke osobe koje imaju varijantu e4 APOE gena koja je povezana sa većom verovatnoćom nastanka Alchajmerove bolesti, nikada je ne razviju. Ispitivano je 4.765 osoba koji su imali ovu varijantu gena, pa samim tim i veću mogućnost obolevanja i pokazalo se da su oni koji su imali pozitivne stavove prema starijima za 49,8% manje obolevali u odnosu na one osobe koje su imale negativne stavove [2].
I tu nije kraj. Osobe koje imaju pozitivne stavove prema starijima imaju bolje rezultate kod ispitivanja sluha [3] i postižu bolje rezultate na testovima memorije [4]. Pored toga, studije jasno pokazuju da osobe koje imaju pozitivne stavove prema starijima imaju značajni manju mogućnost nastanka neke mentalne bolesti kao što je anksioznost ili depresija [5].
Sve su ovo razlozi zbog čega treba bolje da razumemo starije osobe i da izbegnemo bilo kakve stereotipe i njihovu diskriminaciju. To doprinosi boljem zdravlju starijih osoba, ali i nas samih dok ne dođemo u starije doba. Nažalost, ejdžizam je vrlo prisutan i u najrazvijenijim društvima i češći je od drugih vrsta diskriminacije, a dužnost svih nas je da se borimo protiv njega.